Truyền thuyết Hồ_ly_tinh

Theo truyền thuyết dân gian hay lưu truyền nhất, hồ ly là loài cáo có thể tu hành luyện đạo, chúng tu luyện một trăm năm thì ba cái đuôi sẽ mọc ra và được gọi là Yêu Hồ, tu luyện đến 1000 năm thì chuyển sang loài Lục vĩ ma hồ (Cáo ma 6 đuôi), và cứ như vậy, khi đến được cảnh giới là 9 đuôi Cửu vĩ thiên hồ thì chúng có thể hóa thành người. Mỗi chiếc đuôi là một mạng của chúng. Muốn giết chết một con Hồ ly thì phải chặt hết đuôi của chúng trước.

Hồ ly tinh khi hoá thành người thường vô cùng xinh đẹp, thông minh, có sức quyến rũ kì lạ. Các Hồ ly thường sử dụng ưu điểm đó để hớp hồn đàn ông và sau đó sẽ tìm cách để hút hồn hay máu của họ cho đến chết, thậm chí có khi còn ăn thịt họ nữa. Màu lông của Hồ ly tinh khác hẳn so với loài cáo thường. Tùy theo số năm tu luyện mà chúng đổi màu theo đó. Tương truyền, lông của Cửu vĩ hồ thường có màu đỏ tươi như máu. Hồ ly thường sống trong các hang động lạnh vì chúng ưa lạnh. Mỗi khi ra khỏi hang động chúng đều thay đổi hình dạng. Chỉ khi chết chúng mới trở lại y nguyên hình dạng của một con cáo.

Ngoài câu dẫn đàn ông, hồ yêu còn được ghi nhận là có thể biến thành nam nhân để câu dẫn cả nữ nhân. Sách Thái bình nghiễm ký (太平广记) thời Tống, phần Trương lập bổn (张立本) ghi nhận trường hợp như vậy. Hay phần Kế Chân (计真), ghi nhận vợ của Kế Chân tố cáo chồng bà ta là yêu hồ hóa thành. Trái lại, không ít truyện ghi nhận yêu hồ thiện lương, như Nhậm Thị Truyện (任氏传), một truyện ký thời nhà Đường, hay trong Liêu trai chí dị của Bồ Tùng Linh cũng không ít các yêu hồ thiện lương và có duyên phận với người phàm.

Một trong những hình tượng nổi tiếng nhất về yêu hồ hóa người chính là Đát Kỷ, hình tượng này chính thức được sáng tác và phổ biến thông qua tiểu thuyết thần thoại Phong thần diễn nghĩa thời Minh. Đát Kỷ là con gái một vị quan hiền lương, nàng do có sắc đẹp rực rỡ nên trở thành vợ của Trụ Vương. Một hồ ly tinh do phục mệnh Nữ Oa, người rất ghét Trụ Vương vì đã xúc phạm bà, đã nhập vào thân xác Đát Kỷ và từ đó mượn hình dạng Đát Kỷ mê hoặc Trụ Vương, khiến nhà Thương sụp đổ.